In september maakte ik mijn eerste trip naar Het land van de rijzende zon. Japan was een lang gekoesterde wens. In mijn jongere jaren werd ik al gegrepen door de schoonheid van Japanse kunst en architectuur.
Mijn vriend, een ervaren Japanreiziger, besloot dat we zouden gaan, ondanks dat de reis een extra uitdaging met zich meebracht: onze dochter van anderhalf. In dit artikel deel ik mijn persoonlijke reiservaringen van onze trip van drie weken, waarin we de steden Osaka, Kioto en Tokio hebben bezocht. Omdat we geen auto hebben gehuurd, kan ik hier niets uit eigen ervaringen over zeggen (ik heb wel gehoord dat het sterk wordt afgeraden voor toeristen), maar des te meer weet ik over reizen met treinen en metro’s. Ik hoop dat je met mijn ervaringen en tips goed voorbereid bent en nóg meer van je vakantie kunt genieten.
Tip 1. Mind the Gap: een taalbarrière in het kwadraat
Tenzij je je ijverig op de Japanse taal hebt gestort (zo ja: respect!), moet je ervan uitgaan dat je overal geen bal van verstaat en compleet analfabeet bent zodra je uit het vliegtuig stapt. Zolang je binnen de toeristische paden blijft, hoeft het weinig praktische problemen op te leveren: de shuttlebus naar het vliegveld, een toilet opzoeken in het treinstation, de check-in van het hotel met extra kinderbedje. So far so good. De momenten waarop het spannend wordt is wanneer je spontaan dat authentieke restaurantje binnenstapt waar het zo lekker ruikt en alle aardige locals hele lekkere dingen aan het eten zijn, maar je niet weet hoe je dat ene moet bestellen omdat er geen plaatjes op de menukaart staan. En ja, het is een beetje raar om naast iemands tafeltje te gaan om dat ene aan te wijzen, maar dat is uiteindelijk wat we hebben gedaan.
De 3 schrijftalen in Japan
Op grote trein- en metrostations staan de namen van de haltes keurig in het westerse alfabet aangegeven (Japanners noemen dat romanji). Als taalliefhebber heb ik heel hard geprobeerd om bepaalde combinaties van tekentjes uit mijn hoofd te leren. Japans is echter ingewikkeld omdat ze drie verschillende schrijftalen hebben, kanji, hiragana en katakana. Heb je dus net de kanji symbooltjes voor ingang (入口) en uitgang (出口) in je hoofd geprent zodat je vol overgave je hulpeloze gezelschap de weg kan wijzen, dan verknal je het alsnog, omdat ze hebben besloten in dit specifieke station de ingangen en uitgangen in hiragana aan te geven.
ehm…Do you speak English?
Hoewel Japan een vrij modern land lijkt, georiënteerd op een internationale markt, is het aantal mensen dat redelijk Engels spreekt vrij laag. Een beetje small talk is er in Japan dus niet bij. Natuurlijk is het afhankelijk wáár je komt. In de Starbucks kun je tegen een medewerker zeggen dat het mooi weer is zonder dat die persoon zijn manager gaat halen. Kom je in een authentieke Japanse tentje dat is uitgerust met een kaartjesautomaat (typisch voor bijvoorbeeld ramen restaurants) dan kom je er met de beste wil écht niet uit. Ik weet wat je denkt. Maak gewoon een foto met Google Translate. Hmmm nee, maar daarover meer in de volgende alinea…
“Enjoy the real taste of good eating”. Vertalingen naar het Engels zijn vaak een beetje raar in Japan. Het is meestal niet fout, maar je zegt het niet.
Tip 2: Zorg voor uitstekend internet op je mobiel
Aansluitend op het bovenstaande: ik zou niet weten hoe ik Japan had overleefd zonder mobiel internet. Zorg voor een goede dataverbinding op je telefoon. Je provider zal ongetwijfeld allerlei flitsende aanbiedingen van databundels sms’en zodra je uit het vliegtuig stapt. Japan heeft op veel plekken 4G maar mijn provider scheepte me 90% van de tijd op met crappy internet. Door een prepaid sim-kaart voor mobiel internet in Japan te kopen, ondervang je dit probleem.
Google Maps
Google Maps is een onmisbare reisgenoot. De afstanden zijn groot. Het metro- en treinnetwerk is complex. Er zijn verschillende openbaarvervoersbedrijven die bij het overstappen een station lijken te delen, maar uiteindelijk best ver uit elkaar liggen. Handig dus om de navigatie altijd bij je te hebben. Daarnaast heb ik dankzij de reviews op Google Maps geweldige plekken gevonden waar ik anders niet gekomen was.
Google Translate gebruiken in Japan
Een andere service, Google Translate bleek vaak nuttig bij conversaties in restaurants of winkels. Je typt een woord in, bijvoorbeeld ‘muggenbeet’ en de medewerker van de drogisterij kan je helpen. (Japan heeft vervelende muggen!) Het voordeel van Google Translate is dat je het woord niet hoeft uit te spreken en je gesprekspartner op dezelfde manier terug kan communiceren. Zo is er geen ruis omdat je uitspraak niet klopt. Omdat het geschreven Japans uit symbolen bestaat, krijg je grappige vertalingen zoals ‘burning water’ in plaats van warm water, maar meestal is wel duidelijk wat de ander bedoelt. Google Translate heeft ook een functie waarbij je een foto kunt maken van een tekst en die kunt vertalen, maar daar had ik in Japan helemaal niets aan. De techniek is blijkbaar nog niet zo ver ontwikkeld. In plaats van een tekst te fotograferen kun je Japanse tekens handmatig In Google Translate invoeren door ze met je vinger uit te tekenen, als je de hele dag de tijd hebt…
Op nationale feesten kom je geen Engelse vertalingen tegen op eet- of marktkraampjes
Tip 3. Let op je uitgaven: wat is duur/goedkoop in Japan?
In Japan zitten veel restaurantketens waar je voor heel weinig een maaltijd kunt kopen met een goede prijs-kwaliteit-verhouding. Blijf je trouw aan de Japanse keuken (en waarom zou je dat niet doen, je bent immers in Japan), dan zul je versteld staan hoe goedkoop buiten de deur eten kan zijn. Misschien hou je niet van fastfood restaurantketens, maar in Japan zijn ze een stuk beter dan bij ons. Zo hebben we in een keten genaamd Matsuya een ontbijtje genomen met miso soep, een kommetje witte rijst, salade, een (rauw!) ei en natto voor 350 yen, wat neerkomt op 2,65 euro. Thee of water is altijd gratis in simpele eettentjes of ketens, dus ook dat scheelt enorm in de prijs. Ook goedkoper in Japan: overal staan frisdrankautomaten waar je voor 100 yen een flesje van iets koopt, dat is ongeveer € 0,78.
“Ramen” is een Japanse noedelsoep meestal gemaakt van een stevige bouillon getrokken uit varkens- of kippenbeenderen. Op de soep liggen diverse toppings.
Wees verstandig, koop geen appel
Helaas is verse groenten en fruit best wel duur. Ik stond van verbazing aan de grond genageld bij de appels in de supermarkt. Die waren per stuk verpakt in een netje van piepschuim en kostten omgerekend zo’n 3,50 euro. Per stuk! Ook vlees en vis is duur als je ‘op z’n westers’ eet. Japanners eten meestal een klein beetje vlees op vis op hun gerecht. Een zalmmoot of steak is daar niet gebruikelijk, tenzij in speciale grill- of barbecuerestaurants. Daar betaal je de hoofdprijs. Voor de rest vond ik de entreeprijzen van musea of een kaartje voor de metro vergelijkbaar met Nederland.
Een 24-uurs supermarkt in Osaka.
Tip 4. Respecteer de Japanse vorm van respect
Japanners zijn een stuk beleefder dan Nederlanders, dus ik kan me voorstellen dat de Nederlandse menselijke verschijningsvorm een beetje aanvoelt alsof er een olifant door een servieskast loopt. Ik hou erg van de Japanse beleefdheid en kwam na 3 weken al terug met een buiging als ik iemand aan de horizon zag opdoemen. Of nou ja, als die persoon voor me stond. Dan.
Te midden de drukte van de stad is een shinto altaar nooit ver weg. Er zijn talloze altaars in parken, maar ook langs drukke wegen
Beleefdheid en orde in Japanse restaurants
Als je binnenkomt in een restaurant, word je meteen opgemerkt (hee, dat zouden ze in Amsterdams eens kunnen proberen) en begroet met een buiging. Tafeltjes zijn schoon, dus geen gedoe met medelijden met het personeel omdat ze ‘met te weinig staan’: dat soort excuses bestaan niet in Japan. In sommige restaurants moeten je schoenen uit. Je tas laat je niet door het restaurant slingeren maar doe je in de daarvoor bestemde rieten mand onder je tafeltje. Er zijn speciale rekken voor je paraplu, buiten. Bij de ingang van kledingwinkels staat een soort dinges waar je je natte paraplu in moet steken zodat je een langwerpige natteparapluzak eroverheen kan trekken. (Ja echt, en mensen doen het allemaal).
Zwerfafval
Japanners gooien geen afval op straat. Het is daar superschoon, maar gek genoeg staan er weinig afvalbakken. Misschien omdat afvalbakken op zichzelf rotzooi creëren als ze niet tijdig worden geleegd. Blijkbaar nemen Japanners hun afval met zich mee.
Wachten op de trein
Een ander goed gebruik wat ze wat mij betreft in Nederland mogen introduceren is in de rij staan voor de trein. Op de perrons en in de stations staat keurig aangegeven waar je moet lopen, waar je moet staan. Bij terugkomst in Nederland merkte ik ineens wat voor een chaos het hier is en hoe lomp de mensen zich gedragen in de openbare ruimte. (Sorry, maar het is zo.)
Een schoonmaker maakt de railing schoon in een metrostation.
Tip 5. Check de weersvoorspellingen
De vraag ‘Hoe was het weer op vakantie?’ kan een vrij serieuze lading krijgen als je naar Japan gaat. Op onze tweede dag in Osaka zat ik in de keuken van onze AirBnB. Ik had me met een kopje koffie bij de glazen pui genesteld om mijn nieuwe omgeving romantisch in me op te nemen tot ik besefte dat er allemaal objecten door de lucht vlogen, en dat de glazen pui het enige was dat tussen mij in de vliegende objecten in stond. Het bleek tyfoon Jebi te zijn. Jebi teisterde begin september het westen van Japan en zette het vliegveld van Osaka, waar we slechts één dag eerder waren aangekomen, onder water door een defecte brug. Welkom in Japan. Jebi was de ergste storm in jaren, maar het bijzondere van Japan is dat het leven daar al snel verder gaat alsof er niets is gebeurd. En inderdaad, het duurde niet lang voordat we weer boodschappen konden doen, het openbaar vervoer weer reed en de restaurants hun weggewaaide uithangborden hadden teruggehangen.
Beste maand om naar Japan te gaan
Wij kozen om in september naar Japan te gaan, vanwege een andere weersfactor: in Japan is het schroeiend heet in de zomer. Vermijd je de zomer vanwege de hitte, weet dat het najaar een hogere kans op natuurrampen mee zich mee kan brengen. Veel mensen bezoeken Japan in het voorjaar om de prachtige bloesems te kunnen zien bloeien. Wij werden in Tokio verrast door een fantastisch festival.
Tip 6. Reizen met het openbaar vervoer
Van grote stad naar grote stad reizen is heel comfortabel met de Shinkansen. De Shinkansen (wat letterlijk ‘nieuwe lijn’ betekent in het Japans) wordt ook de bullet train genoemd vanwege het ontwerp en de hoge snelheid. De Shinkansen-treinen worden beheerd door een coöperatie van commerciële spoorbedrijven genaamd JR (Japanese Railway Group). Deze treinen zijn supercomfortabel. Als je wegrijdt is het net of je in een vliegtuig zit, zo snel trekken deze treinen op. Om met een Shinkansen-trein te reizen heb je een JR pass voor buitenlanders nodig. Je bestelt de pas online in Nederland en krijgt hem dan over de post, maar je moet hem nog activeren als je in Japan bent. Dit kan bij een loket op een (groot) treinstation. Een JR pass is onbeperkt geldig voor een aantal gewenste dagen. De Shinkansen is relatief duur, maar het scheelt je veel tijd en biedt comfort.
In Osaka vind je nog een operationele mono-rail
Lost in train station
Daarnaast zul je in de steden vooral te maken hebben met de metro die overigens qua ontwerp bijna niet te onderscheiden is van een lokale trein. Ook dit is een fijne manier van reizen: Japan staat bekend om punctualiteit van het openbaar vervoer. Een minpuntje waren de liften in de stations en het hoge verdwaalrisico in megastations als Osaka Station. We hebben regelmatig de grap Lost in Train Station gemaakt (je weet wel, van Lost in Translation). Een overstap die eenvoudig lijkt, kan toch lang duren, omdat er zo veel onafhankelijke ov-lijnen zijn. Het is niet altijd eenvoudig om te juiste uitgang te vinden, vooral op kleine stations waar niet alles in het Engels staat aangegeven. De liften in de stations (voor de kinderwagen) waren, zoals overal, een ramp. Houd er rekening mee dat het tijdens de spits erg druk kan zijn. De bus is niet aan te raden omdat de teksten niet naar het Engels zijn vertaald. Het bekende verhaal dat in Japan ‘mensen worden aangestampt’, heb ik niet mogen meemaken.
Het station van Osaka is een verzameling gebouwen, winkeltorens en wolkenkrabbers, verdeeld over meerdere verdiepingen die met bruggen aan elkaar verbonden zijn.
7. Let (niet) op uw persoonlijke bezittingen
Over Japan wordt gezegd dat het veilig is. Om een indicatie te geven hóe veilig: je portemonnee op een tafeltje leggen van een restaurant geldt als een legitieme manier om je tafeltje te reserveren als je even naar de WC moet. Heel Japan voelt superveilig, ook de stations en treinen, maar op een of andere bizarre manier zijn er speciale coupés waar alleen vrouwen in mogen zitten. Het fijne weet ik er niet van. Elk land heeft zo zijn donkere kanten, I guess?
Enjoy your trip!
Ik hoop dit artikel je waardevolle informatie heeft gegeven. Heb je nog extra tips of verzoekjes voor dit blog? Laat een comment achter
